Een tekenlerares zei; "De vroege Mondriaans vind ik wel goed, maar die Victory Boogie-Woogie? Is niet eens af en dan zo een hoeveelheid geld!". Victory Boogie-Woogie, vanaf nu kortweg 'Boogie' genoemd, is aangekocht door de staat voor 40 miljoen euro. Toegegeven, een enorme hoeveelheid geld. Tot die tijd heeft het jaren in Amerika gehangen, zodat ik het schilderij alleen van plaatjes kende. Op reproducties komt het totaal niet 'uit de verf'. Het hangt nu in het Haags Gemeente Museum, samen met een heleboel andere Mondriaans. De grootste collectie van Nederland, misschien wel van de hele wereld. Het Stedelijk Museum in Amsterdam is nu voor vijf jaar dicht wegens een renovatie. Er komt een tijdelijke dependance, maar ik vind het verschrikkelijk. Mijn Stedelijk, wezenlijk onderdeel van Amsterdam, is dicht. Dan maar naar Den Haag. 'Boogie' is eigenlijk een soort collage. Allerlei kleine composities op een groot, wit ruit. De bekende zwarte lijnen en gekleurde vlakken zijn vervangen door kleine, gekleurde vierkantjes die samen weer 'lijnen' vormen. De vorm en compositie lijken nu ook ondergeschikt, de kleuren wel weer gewoon primair. Wat is het dan geheim van 'Boogie'? Victory Boogie-Woogie is genoemd naar de muzieksoort 'Boogie-Woogie'. Een soort Jazz die zich kenmerkt door ritmisch, opgewekte melodieën. Een swingende 'collage' van geluid. Mondriaan, (1872-1944) die de laatste jaren van zijn leven in New York woonde en werkte was een liefhebber van Boogie-Woogie en heeft daar ook regelmatig op gedanst. Toen Mondriaan door een longontsteking in 1944 overleed was 'Boogie' nog niet af. Het stond nog in zijn atelier op de ezel. Ook werd Mondriaan beïnvloed door de plattegronden van de stad New York. Victory Boogie-Woogie is meer dan de bekende som der delen. Het is een mystieke ervaring. Ieder vlakje, stukje ruimte wat op zich zelf staat, lijkt onderdeel van een groter geheel of een verband te hebben met andere ruimtes. Het is moeilijk om geconcentreerd te blijven kijken naar één stukje. De kleuren en vlakken lijken te bewegen, te dansen op het doek. Maar deze optische 'effecten' dekken de lading niet. Het abstract-expressionisme van Karel Appel en Willem de Kooning kenmerkt zich door 'emotionele vormen'. De expressie spat als het ware van het doek. Bij Piet Mondriaan is dat niet zo. Het lijkt wel of er van de kijker veel meer gevraagd wordt. Minimale composities met 'harde' lijnen en 'koele monotone' vormen. Mondriaan was de man van het wikken en wegen, steeds verschuiven van lijnen totdat de juiste compositie daar was. De 'simpele' geometrische vormen en composities hebben hun eigen emotie. In de natuur heerst een natuurlijk, perfect evenwicht. In de stad heerst een onnatuurlijke chaos. In mijn hersenpan rommelt het ook vaak. Eén van de grote gaven van Mondriaan was om in een paar lijnen een evenwicht neer te zetten wat normaal alleen in de natuur voelbaar is. Het is blijvend vernieuwend daardoor eeuwig modern. Het mag een wonder heten dat een persoon van 72 in staat was zo'n jeugdig schilderij te maken als Victory Boogie-Woogie. Het is de Nachtwacht van de 20ste eeuw en wel een paar centjes waard. Maar goed dat er een glasplaat voor zit.
